Historia Parafii

Dzisiejsza parafia ewangelicka [luterańska] w Kłodzku obejmuje zasięgiem swojego działania teren dawnego hrabstwa kłodzkiego oraz część Dolnego Śląska na południe od Strzelina. Pierwsze nabożeństwo luterańskie odprawiono w Kłodzku w 1531r. Od 1562r. luteranie stanowili tu większość i przejęli kościół parafialny. Podobne procesy zachodziły również w innych miejscowościach ziemi kłodzkiej, gdzie przejmowano kościoły i tworzono lokalne wspólnoty protestanckie. Specyficzne położenie tego regionu, oddalenie od centrów władzy, górzysty i lesisty teren sprzyjał również ukrywaniu się zwolenników różnych „nowinek”, szczególnie husyckich. Ci ostatni szybko stali się wyznawcami schwenkfeldyzmu (Kaspar von Schwenckfeld do luteranizmu włączył szeroki program społeczny), niekiedy ogarniającego całą populację miasteczek. Radykalizm społeczny spowodował równoczesne wystąpienie przeciwko nim zarówno katolików jak i protestantów. Rozproszeni i ukrywający się członkowie tej społeczności w 1734r. wyemigrowali do Ameryki, gdzie praktykują do dzisiaj.

Duży wpływ na dzisiejszą strukturę wyznaniową ziemi kłodzkiej miała defenestracja urzędników cesarskich w Pradze a w następstwie pustosząca wojna trzydziestoletnia. W obliczu zagrożenia dla Czechów i protestantyzmu na pomoc ruszyli najsilniej z nim związani mieszkańcy okolic Kłodzka – nie tylko prawie komplet rycerstwa, lecz również liczne chłopstwo, a nawet mieszczanie. W bitwie pod Białą Górą (1620r.) przegraną przez wojska czesko-protestanckie – wyginęła najsilniejsza warstwa społeczna – szlachta i wolni sołtysi. Reszta uciekła przed represjami zwycięskiego obozu. Mimo to, protestanckie mieszczaństwo i załoga kłodzkiego zamku pod dowództwem hr. B.Thurna z powodzeniem bronili się przed dziesięciokrotnie silniejszymi wojskami cesarskimi dowodzonymi przez hr. von Lichtensteina aż do 1622r., czyli najdłużej na ziemiach Habsburgów. Miasto było bombardowane. Według niektórych źródeł zniszczono wówczas 900 domów (prawdopodobnie jest to liczba nieco przesadzona). Cesarz Ferdynand II, mimo potwierdzenia Listu majestatycznego jako prawa obejmującego cały Śląsk, nakazał jednak w dobrach królewskich oraz katolickich takie postępowanie, jakby przestał on obowiązywać. Na pierwszy ogień poszło hrabstwo kłodzkie jako leżące przy granicy Śląska. W 1623r. zostało ono przekazane biskupowi wrocławskiemu i z jego to zarządzeń nastąpiła przymusowa rekatolicyzacja wszystkich podległych mieszkańców. Wydalono wtedy 120 duchownych i nauczycieli ewangelickich, odebrano kościoły i szkoły, urzędy obsadzono katolikami oraz dokonano masowej konfiskaty majątków szlachty protestanckiej, a warunkiem zwrotu było przyjęcie wyznania katolickiego. To wraz z napływem obcego osadnictwa i umiejętną akcją propagandową (ośrodki pielgrzymkowe) niemal całkowicie usunęło ewangelicyzm z tej ziemi. Dopiero wraz z przejęciem Śląska i ziemi kłodzkiej przez Prusy w 1742r. ewangelicy mogli swobodnie szerzyć swoją wiarę, a zrujnowane gminy ewangelickie zaczęły się odradzać. Jednak lokalny protestantyzm miał często charakter diaspory. Gminy ewangelickie były bardzo rozległe, a poza samym miastem Kłodzko bardzo rozproszone. W XIX wieku procesy uprzemysłowienia regionu i rozwój gospodarczy ziemi kłodzkiej doprowadziły do napływu ewangelików z Czech i krajów Rzeszy Niemieckiej. Na przełomie XIX i XX wieku lokalne wspólnoty ewangelickie były już na tyle silne, iż w wielu miejscowościach powstały szkoły ewangelickie oraz wybudowano nowe kościoły. W tym zakresie ogromnego wsparcia udzieliła między innymi protestancka księżniczka Marianna Orańska.

Według danych statystycznych Kłodzko w 1933r. miało 19.000 mieszkańców z tego 14.830 wyznania rzymskokatolickiego oraz 3.932 wyznania ewangelickiego. Na całej ziemi kłodzkiej protestanci stanowili 11% ogółu ludności.

Do 1945r. luteranie w Kłodzku posiadali własną świątynię, był nią obecny kościół św. św. Jerzego i Wojciecha. Obecnie do celów kultowych wykorzystywana jest sala konfirmacyjna w murowanym budynku z końca XIX wieku  – byłego oddziału terenowego Śląskiego Ewangelickiego Towarzystwa Prasowego przy ulicy Kolejowej 2.